Vatandaş AKP’nin aylık hesaplama sisteminin kurbanı oldu. 5 buçuk milyon emekli zam alamadı

Vatandaş AKP’nin aylık hesaplama sisteminin kurbanı oldu. 5 buçuk milyon emekli zam alamadı. TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen torba yasa ile milyonlarca emekliye zam yapıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Resmi Gazete’de yayımlanan kararla emekli aylıklarına yüzde 25 zam yapıldı. Ancak Cumhur İttifakı ortağı MHP’nin Lideri Devlet Bahçeli, memura yapılan 8 bin 77 liralık seyyanen artışın emeklinin kök aylığı için talep etse de kabul görmedi.

Emekliye yapılan zam tartışmalara yol açarken, Cumhuriyet Gazetesi Yazarı ve SGK Uzmanı Nergis Şimşek emekli maaşlarının, TÜİK’in enflasyon verilerine bakılarak belirlendiğini belirtti. Ancak TÜİK’in açıkladığı veriler emeklilerin geçim zorluğuna bakıldığı zaman gerçeği yansıtmıyor. Bu nedenle 5 buçuk milyon emeklinin hiçbir şekilde bu zamdan yararlanamayacağı düşünülüyor.

Devlet memurları ve emekli devlet memurları arasında ilk defa ayrım yapıldı ve sadece aktif çalışan memurların maaşı 22 bin liraya yükseltildi. Meclis’te görüşülen torba yasa teklifi esnasında, sayın Devlet Bahçeli seyyanen zammın tüm emeklilere yansıtılması yönünde bir istekte bulundu ve bu konuda Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüştü. Ancak görüşmenin sonucunda beklenen karşılık alınamadı.

Alt sınır aylıkları da tartışmalara yol açtı. Aslında alt sınır aylığı sosyal güvenlik sistemi açısından çok istenen bir durum değildir çünkü prim karşılığı yapılan bir ödeme değildir. Devletin emekli aylıklarını asgari geçim tutarı altında bırakmamak için belirlediği miktarlardır ama bu dönemde sistemi bozucu niteliğe kavuşturuldu. Türkiye’de SSK ve BAĞKUR emekli aylıkları bu miktarın çok altındaydı. Ancak daha az gün prim ödeyen emekliler ile daha fazla gün prim ödeyen emekliler alt sınır ile aynı maaşı almaya başladı. Ayrıca alt sınır aylığına zam yapıldığında 7 bin 500 liradan daha yüksek maaş alanlara hiçbir zam yapılmadı. Bu nedenle kişilerin gerçek aylığı 7 bin 500 lira değil ve bu nedenle 7 bin 500 lira üzerinden zam alamadılar.

Sosyal güvenlik sisteminde yaşanan aylık hesaplama sistemleri sorunlu. Aylık hesaplama sistemleri sürekli değişiyor ve her yeni sistem yeni bir emekli grubu oluşturuyor. Örneğin, SSK’lılar için 2000 yılına kadar gösterge sistemi uygulanıyordu. Kendi içinde mantıklı bir aylık hesaplama sistemiydi. Ancak 2000 yılında değiştirildi ve 2008 ekim ayında tekrar değiştirildi. Bu nedenle EYT kapsamında emekli olacak bir yurttaşın emekli aylığı hesaplanırken bu üç değişikliğin de uygulandığı karma sisteme göre hesaplanıyor çünkü hizmetleri 2000 öncesi başladı. Ancak bu aylık hesaplama sistemleri boşuna getirilmiyor. Sonradan değişen bu sistemlerin emekli aylık oranını düşürücü etkilere sahip olduğunu görüyoruz. Bu nedenle 2008 sonrası hesaplanan aylıkların çok düşük olduğunu gözlemliyoruz.

Son zamdan önce sistemde 9 milyon emeklinin gerçek aylığı 7 bin 500 liranın altındaydı. Son yapılan zamla bu sayının 5 buçuk milyona düştüğü söyleniyor. Bu durumda 5 buçuk milyon emekliye aslında hiç zam yapılmamış oldu. Bankaya giden emekli, maaşına zam geldiğini zannediyor ama gerçekte durum böyle değil.