AKP’de fena karışacak, kıyamet kopacak çünkü…

AKP’de fena karışacak, kıyamet kopacak çünkü… Adalet Partisi Genel Başkanı Vecdet Öz, 14 Mayıs seçimlerinde ATA İttifakı bileşenlerinden olan ve seçimin ikinci turunda CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’na destek açıklaması yaptıktan sonra, doların gün itibarıyla 23 TL’yi aşmasının ardından “kıyametler kopacak..” dedi ve bir dizi iddia ortaya koydu. Öz’e göre, dolar kısa sürede 30 TL bandına oturacak, enflasyon ve hayat pahalılığı Cumhuriyet tarihinin rekorunu kıracak, iktidar kendi enkazının altında kalacak, Süleyman Soylu ve MHP cephesi taarruza geçecek, AKP’nin içi karışacak, ittifak diye bir şey kalmayacak ve yerel seçim öncesi kıyametler kopacak.

Öte yandan, ekonomist Mahfi Eğilmez, doların yükselişini engellemeye yönelik yapılan hamleleri işaret etti ve geçmişte yapılan yanlış ekonomi politikalarına değindi. Eğilmez, çocukluğunda saatlerin mekanik olduğunu, pilli saatlerin henüz bulunmadığını hatırlatarak, mekanik saatlerin zemberek denilen bir yay yardımıyla çalıştığını anlattı. Zemberek, bir merkezden verilen hareketle kendi içine sarılan ve kinetik enerjiyi depolamak için kullanılan bir çeşit yaydı. Saatin kurma düğmesi sürekli ileri doğru çevrilerek zembereğin ve dolayısıyla saatin kurulması sağlanır, sonra saat bu zembereğin hareketiyle çalışırdı. Saatin kurma düğmesini her çevirdiğinizde zemberek biraz daha sıkışır ve düğmeyi çevirmek zorlaşırdı. Kurma düğmesine baskı uygular da zorlarsanız zemberek mekanizması kırılır, yay boşalır, saat çalışmaz hale gelirdi. Çocuklara saat alındığında kurma mekanizmasına dikkat etmeleri gerektiği söylenir ve “fazla zorlarsan zembereği boşalır, saat bozulur” diye tembih edilirdi.

Eğilmez, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) yanlış para politikalarına da değindi. 2021 yılının Eylül ayına girildiğinde enflasyon ve TCMB faizi yüzde 19 idi ve enflasyonda yükselme eğilimleri vardı. Doğru para politikası, faizi 1 veya 2 puan artırarak bu yukarı gidişi durdurmaya yönelecek politikaydı. Ancak TCMB tam tersini yaptı ve faizi düşürmeye başladı. Bu yanlışa iki yıla yakın bir süre devam edildi ve faiz yüzde 8,5’e kadar indirildi. Bu yanlış yaklaşımın sonucu olarak enflasyon yüzde 70’lere yükseldi.

Hükümet, zaman içinde, bu yanlıştan dönmek yerine peş peşe yeni yanlışlar yaptı: Fiyatlara müdahale etmeye ve enflasyonu o yolla denetlenmeye çalıştı. Piyasa ekonomisi içinde kalarak bunu yapmanın imkansız olduğunu göremedi. İki yüz yıl öncesinin trampa ekonomisi mantığıyla ekonomi politikası uygulamaya çalıştı. Başlangıçta olumlu sonuç alınır gibi oldu. Ancak hep böyle olmaz. Enflasyon, önceleri baz etkisiyle sonra da fiyatlara, piyasaya ve kurlara yapılan baskılarla inişe geçti. Bunun sürdürülebilir olmadığını defalarca anlatılmaya çalışıldı. Yanlıştan dönmek yerine başka yanlışlar art arda geldi. Kuru tutmak için kur korumalı mevduat adı altında aslında döviz olan ama TL gibi görünen yüksek faizli bir mevduat uygulaması devreye sokuldu. Milyarlarca dolarlık bir maliyete ulaştı. Nasıl çözüleceği bilinmiyor ve sorun ertelenerek zamana terk ediliyor. Bir yandan da bankalara baskı yapılmaya döviz alım satımı denetlenmeye başlandı. Bu şekilde popülist yaklaşımlarla yürütülen ekonomi politikası ne pahasına olursa olsun seçim kazanmak amacıyla yürütülmeseydi ne enflasyon ne de kur böyle bir oynaklık içinde olmayacaktı. Bu yanlış ama popülist olduğu için oy getirici siyasetle seçim kazanıldı ama tarihte belki de ilk kez bir iktidar kendi kendine enkaz devretmiş oldu. Yeni kitabım Fon’un kapak yazısında bir Çin Atasözü var: “Kara gömülen ceset yazın ortaya çıkar.” Yaz geldi ve Türkiye’nin ekonomik sorunlarına çözüm bulunması için bir adım atılması gerekiyor.