Atılay Denizaltı hangi göreve gitti neden battı. 84 yıllık sır gün yüzüne çıktı

Atılay Denizaltı hangi göreve gitti neden battı. 84 yıllık sır gün yüzüne çıktı. Montrö Boğazlar Sözleşmesi imzalandı. Yine de Atatürk, deniz kuvvetlerinin yeterli olmadığını düşünüyordu çünkü Boğazların güvenliği, yaklaşan dünya savaşında ülkenin güvenliği adına önemliydi. Bu nedenle Atatürk, İngiltere’ye yeni gemiler sipariş etmekle birlikte, Almanlarla birlikte Alman ve Türk tersanelerinde denizaltı yapımına başlanacağını 1 Kasım 1935 tarihli meclis konuşmasında belirtti. Almanya, ihaleyi kazandı ve Germania Werft I. V. S. firmasına dört adet denizaltı siparişi verildi. İkisi Almanya’da, diğer ikisi de Hasköy Taşkızak Tersanesi’nde üretilecek olan bu denizaltıların inşasına hızla başlandı. Türkiye’de üretilecek denizaltılarda çalışacak işçilerin en az yüzde yetmiş beşi Türk olacaktı.

11 Kasım 1936’da, Ankara İkinci Noterliği’nde, Türkiye adına Milli Müdafaa Vekili Kazım Özalp ile müteahhit firmalardan Hollanda’nın Lahey şehrinde bulunan N. V. İngenieurskantoor Voor Scheepsboum adına Vagner ve Almanya’nın Essen şehrindeki Ferrostahl Aktiengeselschaft firması adına Verner Sulc mukaveleyi imzaladı. Mukavele uyarınca, Almanya’da yapılacak denizaltılar 20-30 ay sonunda teslim edilecek, Türkiye’de üretilecek denizaltılar ise 40-42 ayda kızağa indirilecekti.

Türk Donanmasının güçlenmesinde önemli bir rol oynayacak bu dört denizaltının isimlerini Atatürk bizzat koymuştur. Başbakan Celal Bayar’a denizaltıların isimlerini belirtti ve anlamlarını izah ettiği 19 Ocak 1938 tarihli talimatla, Türkiye’de üretimi tamamlanan Atılay denizaltısının kızağa konma işlemi Haliç Tersanesi’nde yapıldı.

19 Mayıs 1939’da yapılan resmi törende, Atılay denizaltısı tüm şiddetiyle devam eden İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye tarafından sıkı sıkıya uygulanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ne uygun olarak suya indirildi. Ancak, kaza sonucu Atılay denizaltısı battı ve 6 subay, 17 astsubay, 16 er toplamda 39 denizci şehit oldu. Kazanın nedeni, Birinci Dünya Savaşı’ndan kalma bir antenli mayına temas edilmesiydi. Arama-kurtarma çalışmaları sonuçsuz kaldı ve Atılay’ın enkazı, tam 50 yıl sonra denizin dibinde tespit edilebildi.

Bu kaza, Türk Donanması için büyük bir üzüntü kaynağı olmuştur. Ancak, kazanın hatırlanması açısından Donanma Şehitleri Anıtı ve Şehit Denizaltıcılar Anıtı gibi anıtlar inşa edilmiştir.