Sirius’un laneti ve Cehennem sıcakları: Sedat Kaya yazdı

SEDAT KAYA / YENİÇAĞ

Sirius’un laneti ve Cehennem sıcakları: Sedat Kaya yazdı. Sirius, gökyüzündeki en parlak yıldızlardan biridir ve Antik Yunanlılar tarafından bu isim verilmiştir. Sirius kelimesi “kavurucu” anlamına gelir ve Türkler ona Akyıldız adını verirken Araplar Şir’a demiştir. Tarih boyunca, neredeyse tüm kültürlerde, Sirius kutsal sayılmıştır. Bazı bölgelerde Tanrı olarak kabul edilirken, bazı bölgelerde ise cehennemin bekçisi olarak anılır.

Binlerce yıldır Sirius, kuzey yarım kürede Temmuz ayında doğmaktadır. Dolayısıyla, şu an bu dönemdeyiz. Sirius’un doğuşu, aşırı sıcaklar ve yangınların başladığı anlamına gelir. Romalılar, Sirius’un Köpek Takımyıldızı’nda olması nedeniyle “Dies Caniculares” adını vererek bu dönemi “köpekyıldızının günleri” olarak adlandırmışlardır. Binlerce yıl boyunca, sıcaklardan ve yangınlardan kurtulmak için yüzlerce kahverengi köpek kurban edilmiştir.

Ancak MS 64’te Roma’nın tarihi yangınına engel olamayan Romalılar gibi, Efesliler de M.Ö. 356 yılının 21 Temmuzunda, dünyanın yedi harikasından biri olan Artemis Tapınağı’nın tamamen yanmasını önleyememişlerdir. Sirius’un Temmuz ayında doğmasıyla başlayan bu aşırı sıcak dönem, diğer Avrupa kültürlerini de etkilemiştir. İngilizler “Dogdays”, Almanlar “Hundstage”, İspanyollar “Dia de Perros”, Amerikalılar ise ‘Dog Day Afternoon’ olarak adlandırmışlardır. Araplar da “eyyâmu’l-kelb” olarak anmıştır.

Osmanlılar ise bu döneme, çok sıcak günler anlamına gelen “Eyyam-ı Bahur” adını vermişlerdir. Çin kültüründe de Sirius sevilmezdi, çünkü cehennemi hatırlatırdı ve Antik Çinlilerin köpekleri katlettikleri festival yine Sirius ile ilişkiliydi.

• . *. * –

Bu ay, Temmuz adını Dumuzi’den alır. Dumuzi Sümerler’in Çoban Tanrısı’dır ve Sümer mitolojisine göre Bereket Tanrıçası İnnana ile yaşadığı aşk gerekçesiyle diğer tanrılar tarafından cezalandırılmış ve yeraltına cehenneme gönderilmiştir. Sümerlilere göre Dumuzi, her yıl bu dönemde yeryüzüne çıkar ve beraberinde cehennem sıcağını ve ateşini getirirdi. Dumuzi ismi zamanla Mezopotamya ve Ortadoğu kültürlerinde Dumuzid, Tammuz, Tamuz ve Temmuz olarak benimsendi.

• . *. * –

Bugünlerde Temmuz’un ortasındayız ve Sirius gökyüzünde doğdu. Dumuzi de yeraltından çıktı. Binlerce yıllık döngü devam ediyor ve aşırı sıcaklar ve yangınlar dünyayı sarmış durumda. Meteoroloji, Türkiye’nin bu hafta aşırı sıcaklardan kavrulacağı konusunda uyardı. Özellikle Antalya, Aydın ve Manisa bölgelerinde termometreler 45 derecenin üzerine çıkacak.

Eski kültürler, bize önemli mesajlar bırakmıştır ve bu mesajları “aman canım mitoloji” diyerek küçümsemek yerine dikkate almamız gerektiğini düşünüyorum. Bu aşırı sıcaklara ve yangınlara karşı tedbirli olalım.